|
| Język | Stolica | Ustrój | Niepodległość |
| rundi, francuski |
Bużumbura |
republika |
1 lipca 1962 |
| Powierzchnia | Ludność | Jednostka monetarna | Hymn |
| 27,830 km2 |
7,79 mln |
frank burundyjski (BIF) |
Burundi bwacu |
Burundi (rundi Uburundi, franc. Burundi) - Republika Burundi (rundi Republika y'Uburundi, franc. République du Burundi) - państwo w środkowej Afryce, bez dostępu do morza. Graniczy z Rwandą, Tanzanią i Demokratyczną Republiką Konga.
Ustrój polityczny: Republika, według konstytucji zaaprobowanej w powszechnym referendum w marcu 1992, głową państwa jest prezydent wybierany w wyborach powszechnych na pięcioletnią kadencję. Władza ustawodawcza należy do jednoizbowego parlamentu (Zgromadzenie Narodowe) o kadencji pięcioletniej, z wyborów powszechnych. Władzę wykonawczą sprawuje rząd powoływany przez prezydenta, z premierem na czele.
Geografia: Burundi leży nad jeziorem Tanganika. Większe miasta: Bużumbura, Gitega, Ngozi, Cibitoke.
Gospodarka: Burundi jest słabo rozwiniętym krajem rolniczym, z zachowanymi przeżytkami ustroju rodowego. Rolnictwo zatrudnia około 91% ogółu zawodowo czynnych i dostarcza 48% (1989) produktu krajowego brutto (przemysł 10%, usługi 26%). Produkt krajowy brutto na 1 mieszkańca wynosi 207 dolarów amerykańskich (1998). W Burundi uprawia się banany, maniok, sorgo, rośliny strączkowe, kawę, herbatę, bawełnę, poza tym ryż, proso, pszenicę, tytoń. Głównie regionem rolniczym jest dolina rzeki Ruzizi. Na wyżynie hoduje się bydło, kozy i owce.
Bogactwa mineralne słabo rozpoznane. Niewielkie wydobycie złota, rud wolframu, kolumbitu. Nie eksploatuje się wielkich złóż rud wanadu i niklu (jedne z większych w świecie).
Słabo rozwinięty przemysł (przetwórstwo kawy, tytoniowy, piwowarski, cementowy, produkcja środków owadobójczych) skupia się głównie w stolicy.
Brak linii kolejowej, sieć drogowa słabo rozwinięta (ponad 5 tysięcy km). Bużumbura jest portem śródlądowym i lotniczym.
Burundi ma stały ujemny bilans wymiany handlowej. Eksport głównie kawy (77% wartości eksportu), poza tym bawełny i herbaty. Handel głównie z Belgią, Niemcami i Japonią.
Demografia: W Burundi 83% ludności stanowi lud Hutu, pozostałą część - plemiona Tutsi (15%) i Pigmeje (ok. 1%). Ponad 60% ludności kraju wyznaje katolicyzm, pozostali to: animiści (33%), protestanci (3,2%) i muzułmanie (1%). Burundi ma wysoki przyrost naturalny (1985-1990) i jest jednym z najgęściej zaludnionych (202 mieszk. na km2, 1991) i najsłabiej zurbanizowanych (ponad 7% ludności mieszka w miastach) krajów Afryki.
Historia: W XVI w. lub XVII w. powstało na terenie obecnego Burundi królestwo Urundi, które przetrwało (mimo wojen wewnętrznych i zewnętrznych) do podboju kolonialnego. Warstwę rządzącą stanowili Tutsi, z których wywodził się mwani boski król) i ganwa (szlachta). Od 1896 kraj opanowywany przez Niemców - od 1903 w składzie Niemieckiej Afryki Wschodniej. W 1916 zajęte przez wojska belgijskie, po I wojnie światowej wraz z Rwandą tworzyło belgijskie terytorium mandatowe Ligi Narodów pod nazwą Ruanda-Urundi. Po II wojnie światowej terytorium powiernicze ONZ. Niemcy i Belgia popierały chrystianizację kraju i utrzymywały dominację mniejszości etnicznej Tutsi nad ludem Hutu i Pigmejami Twa (1%). Od 1962 niepodległa monarchia konstytucyjna (panował Mwambutsa IV), członek ONZ. Od 1966 (w wyniku dwóch kolejnych wojskowych zamachów stanu) republika, prezydentem ppłk M. Micombero (Tutsi), partią rządzącą Partia Jedności na Rzecz Postępu Narodowego UPRONA, faktycznie rządy wojska. W 1972 plemienne walki w związku z rywalizacją Hutu i Tutsi. W 1974 konstytucja (rządy jednopartyjne). W 1976 przewrót wojskowy: zawieszenie konstytucji, ppłk J. B. Bagaza został prezydentem i szefem Wojskowej Rady Rewolucyjnej. W 1981 nowa konstytucja. W 1984 wybory parlamentarne i prezydenckie (99,9% wyborców poparło Bagazę). Związki z Libią. W latach 1986-1987 okres zwalczania kościoła katolickiego. W 1987 w wyniku zamachu stanu mjr P. Buyoya został prezydentem i szefem Wojskowego Komitetu Ocalenia Narodowego. Zawieszenie konstytucji i rozwiązanie parlamentu. W 1989 zerwanie stosunków z Libią, polityka prozachodnia, przywrócenie wolności religii, próby porozumienia etnicznego. W 1992 nasilające się zamieszki na tle etnicznym utrudniały proces demokratyzacji. W referendum z 1992 obywatele Burundi zaaprobowali nową konstytucję i system wielopartyjny (ale zakaz działalności partii etnicznych, religijnych i regionalnych). W 1993 wybory prezydenckie wygrał M. Ndadaye, przywódca Frontu na Rzecz Demokracji w Burundi (FRODEBU), pochodzący z plemienia Hutu (60% głosów). Od 1993, po zamachu wojskowym i zabiciu prezydenta M. Ndadaye, krwawa wojna na tle etnicznym między Tutsi a Hutu (śmierć ok. 150 tys. osób, masowe uchodźstwo ludności do krajów sąsiednich). W 1996 władzę przejęła armia zdominowana przez Tutsi, prezydentem został ponownie P. Buyoya. W 1998 tymczasowa konstytucja częściowo przywróciła zasady konstytucji z 1992.
Artykuł z Wikipedii, opublikowany na licencji GNU FDL.
Link do oryginalnej wersji/Autorzy hasła.
|
Menu
