|
| Język | Stolica | Ustrój | Niepodległość |
| hiszpański |
Quito |
republika |
24 maja 1822 |
| Powierzchnia | Ludność | Jednostka monetarna | Hymn |
| 283,560 km2 |
13,54 mln |
dolar amerykański (USD) |
Salve, Oh Patria |
Ekwador (Republika Ekwadoru; hiszp. Ecuador, República del Ecuador) - państwo w Ameryce Południowej położone nad Oceanem Spokojnym, jedno z trzech powstałych w wyniku rozpadu Wielkiej Kolumbii w 1830 roku. Sąsiaduje od północy z Kolumbią a od południa z Peru. W skład Ekwadoru wchodzą także położone na Oceanie Spokojnym Wyspy Galapagos. Nazwa pochodzi od hiszpańskiego słowa oznaczającego równik.
Ustrój polityczny: Zgodnie z konstytucją z 1979 zmodyfikowaną 10 sierpnia 1998 Ekwador jest republiką, w której głową państwa jest prezydent będący zarazem szefem administracji.
Prezydent wraz z wiceprezydentem są wybierani z tej samej listy w powszechnych i bezpośrednich wyborach na czteroletnią kadencję (nie ma możliwości reelekcji). Członkowie rządu są mianowani przez prezydenta. Prezydent jest szefem rządu, obsadza ważniejsze stanowiska administracyjne i prowadzi politykę zagraniczną państwa.
Władza ustawodawcza należy do jednoizbowego, stuosobowego parlamentu (Kongres Narodowy) (Narodowa Izba Reprezentantów Kongresu Narodowego). Członkowie parlamentu są wybierani w prowincjach w bezpośrednich wyborach. Władzę wykonawczą sprawuje prezydent i odpowiedzialny przed nim rząd.
Geografia: Państwo położone w północno-zachodniej Ameryce Południowej nad Oceanem Spokojnym. Graniczy z Kolumbią od północy i z Peru od południa. Do Ekwadoru należą również Wyspy Galapagos położone na Oceanie Spokojnym ok 1000 km na zachód od części kontynentalnej. Obszar Ekwadoru rozciąga się od nizin na wybrzeżach Oceanu Spokojnego w zachodniej części kraju, poprzez łańcuchy górskie Andów, po zachodnie krańce Niziny Amazonki na wschodzie. Linia brzegowa jest słabo rozwinięta, naprzeciw jedynej dużej zatoki Guayaquil leży wyspa Puná o powierzchni ok. 900 km2.
Klimat równikowy, w Andach górski z piętrami klimatycznymi, w południowej części wybrzeża suchy, pozostający pod wpływem zimnego Prądu Peruwiańskiego. Średnia roczna suma opadów od 200 mm w południowej części wybrzeża i 400 mm w śródgórskich kotlinach oraz w południowej części Andów, do 3000 mm w północnej części wybrzeża, na wschodnich stokach Kordyliery Środkowej i we wschodnim Ekwadorze. Średnie temperatury utrzymują się mniej więcej na jednakowym poziomie przez cały rok: w stolicy kraju Quito wynoszą ok. 15°C (od 7°C do 23°C), w największym mieście kraju Guayaquil ok. 26°C (od 24°C do 27°C).
Naturalną szatę roślinną stanowią lasy, pokrywają ponad 50% powierzchni Ekwadoru. We wschodnim Ekwadorze w dorzeczu Amazonki wilgotne lasy równikowe (mahoniowiec, palisander, balsa, kauczukowiec), w Andach wiecznie zielone lasy liściaste, na wybrzeżu lasy suche. Śródgórskie płaskowyże porasta trawiasto-krzewiasta formacja zwana parámo wraz z innymi formacjami trawiastymi.
Gospodarka: Ekwador należy do grupy krajów stosunkowo słabo rozwiniętych. Gospodarka opiera się na rolnictwie i wydobyciu ropy naftowej (drugie na kontynencie zasoby, z eksportu ropy pochodzi 42% wpływów dewizowych). Po dość szybkim rozwoju przemysłu przetwórczego w latch 1970-1980 narosło zadłużenie zagraniczne (do 12 mld dolarów USA w 1991) oraz spadło średnie roczne tempo wzrostu produktu krajowego brutto, z 8,7% w 1965-1980 do 1,5% w 1980-1987. Programy stabilizacyjne wprowadzane pod kontrolą Międzynarodowego Funduszu Walutowego nie przyniosły oczekiwanych rezultatów.
Od 10 września 2000 roku obowiązującą walutą jest dolar amerykański który dzieli się na 100 centów. Dawniej jednostką monetarną było sucre = 100 centavos.
• Struktura zatrudnienia: rolnictwo 8%, przemysł 24%, usługi i handel 68%.
• Dochód narodowy w 2004 wynosił 3700 USD na 1 mieszkańca.
• Inflacja w 2004 wyniosła 2%.
• Zadłużenie zagraniczne przekracza 16 mld USD (2004).
Nauka: W Ekwadorze działa Ekwadorska Akademia Literatury, założóna w 1875, powiązana z Hiszpańską Akademią Królewską w Madrycie. Istnieje 10 uniwersytetów z których najstarszy i największy Centralny Uniwersytet Ekwadoru w Quito został założony w 1769. Pozatym Politechnika Narodowa w Quito, założona w 1869.
Historia: Obszar Ekwadoru został odkryty i od 1526 roku penetrowany przez Hiszpanów (wyprawy Francisco Pizarra i Diego de Almagra). Ostatecznie konkwistadorzy dowodzeni przez podwładnego Pizarra Sebastiána de Belalcázara, opanowali te tereny w latach 1531-1535 i założyli miasta Quito oraz Guayaquil. W 1536 roku Ekwador włączono do Wicekrólestwa Peru. W 1563 utworzono audiencje Quito, ważną gospodarczo bo bogatą w srebro i złoto, miasto Quito było także jej centrum kulturalno-naukowym. We wschodniej części audiencji istniało w latach 1638-1773, posiadające sporą autonomię państwo Maynas, administrowane przez jezuickich misjonarzy. Następnie, w 1739 tereny te włączono do Wicekrólestwa Nowa Granada.
Niepodległość: Przez cały okres niepodległego bytu, wewnętrzna sytuacja polityczna kraju była bardzo skomplikowana i pełna napięć. Władzę sprawowano w sposób niezgodny z zasadami demokracji, zmiany kolejnych ekip rządzących dokonywały się często na drodze przewrotów wojskowych i zamachów stanu. Mimo niepewnej sytuacjo politycznej w niepodległym Ekwadorze udało się przeprowadzić szereg postępowych reform społecznych i gospodarczych. Starano się rozwijać infrastrukturę komunikacyjną kraju, budując wiele kilometrów linii kolejowych i dróg.
XIX-wieczną historię Ekwadoru zdominowała rywalizacja dwóch regionów gospodarczo-polityczno-kulturalnych: Sierry z ośrodkiem w Quito i Costy z ośrodkiem w Guayaquil. Nowo odkryte tereny Amazonii, nie znane i nie zagospodarowana, pozostawały poza kontrolą państwa i stanowiły obszar sporny między Ekwadorem, Peru i Kolumbią. Rządy konserwatystów z Sierry - reprezentujących wielkich właścicieli ziemskich i armię, eksponujących rolę Kościoła katolickiego (należeli do nich prezydenci Juan Jose Flores i G. García Moreno), przeplatały się z rządami liberałów z Costy - przedstawicieli burżuazji handlowo-przemysłowej. Walkom o władzę towarzyszyły konflikty zbrojne z Peru i Kolumbią.
Od 1852 roku rządy objeli liberałowie, nastąpiło zniesienie niewolnictwa i wygnanie jezuitów, wprowadzono bezpłatne szkolnictwo. W 1861 do władzy doszli konserwatysci, w 1869 roku ustanowili konstytucje przyznającą prawa polityczne wyłącznie katolikom. Zaostrzająca się rywalizacja między konserwatystami a liberałami doprowadziła do wojny domowej, trwającej w latach 1895-1896. Po zwycięstwie liberałów, przejęli oni władzę w Ekwadorze i sprawowali ją prawie nieprzerwanie do 1944. Dominującą wtedy rolę w gospodarce i polityce zaczęła odgrywać Costa, zwłaszca prowincja Guayaquil.
Po otwarciu Kanału Panamskiego intensywnie zaczął rozwijac się handel zagraniczny, Ekwador stał się jednym z największych na świecie eksporterów kakao.
Kolorem jasnozielonym zaznaczono ziemie utracone na rzecz Peru.
W latach 20. XX wieku zaczęły do Ekwadoru napływać obce kapitały (zwłaszcza brytyjski i amerykański) inwestowane w przemysł naftowy. Rosło uzależnienie Ekwadoru od USA. Lata 30. to okres kryzysu gospodarczego (znaczne pogorszenie sytuacji ekonomicznej m.in. pod wpływem wielkiego kryzysu światowego) oraz destabilizacji politycznej wywołanej licznymi zamachami stanu, w latach 1931-1940 władzę sprawowało aż 18 prezydentów i żaden z nich nie dotrwał do końca kadencji. W 1941 wybuchła wojna z Peru o Amazonię, gdzie odkryto bogate zasoby ropy naftowej. Wojnę zakończyło porozumienie zawarte 1942 w Rio de Janeiro pod presją państw obu Ameryk (gwarantowane przez Argentynę, Brazylię, Chile i USA), niekorzystne dla Ekwadoru, który utracił ok. 40% swojego terytorium. W połowie II wojny światowej Ekwador opowiedział się po stronie aliantów i w 1942 roku wypowiedział wojnę Niemcom oraz Włochom. Dzięki temu otrzymał znaczną pomoc gospodarczą od USA, które zbudowały na ważnych pod względem strategicznym wyspach Galápagos bazę wojskową, dla ochrony Kanału Panamskiego
Artykuł z Wikipedii, opublikowany na licencji GNU FDL.
Link do oryginalnej wersji/Autorzy hasła.
|
Menu
